riskanalizi

Risk analizi, iş faaliyetlerini ve girişimleri olumlu etkileme potansiyeli olan unsurları belirlemektedir. Ardından ise analiz süreci gelir. Bir işletme için olası tehditleri görmek hayati bir rol oynar. Bu olası tehditler meydana geldiğinde bazen küçük bazen büyük çapta hasarlar meydana gelir. Bu nedenle şirketler, kendi projeleri ve faaliyetleri ile ilgili analiz yaparlar. Daha doğrusu yapmalıdırlar. Bu süreç kuruluşların bu risklerden kaçınmasına veya riskleri azaltmasına yardım eder. Bu analizi genelde şirketler (bankalar, inşaat grupları, sağlık hizmetleri vb.), hükümetler ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar yapar. Tabii ki farklı kuruluşlar da gereksinimlerine göre risk analizi yapabilirler. Bu tür analiz, riskler ile riskin azaltılması arasında bir denge kurulmasını da kolaylaştırır. Örneğin, çıkarları korumak adına hangi eylemi yapmak gerektiğini risk analizi ile görürsünüz. Çeşitli maruziyetleri veya tehlikeleri tanımlamayı, ölçmeyi ve hafifletmeyi bu analiz sayesinde yapabilirsiniz.

Risk analizi, potansiyel bir yatırım fırsatının riskini ve ödül dengesini değerlendirmek için de değerlidir. Böylece yeni bir yatırım kararı alıp almayacağınızı risk analizine göre belirleyebilirsiniz. Bu tür hizmetleri verenlere ise genel olarak risk analisti denir. Bir risk analisti, potansiyel olarak neyin yanlış gidebileceğini belirler. Daha sonra ise olayın meydana gelme olasılığını ölçer. Son olarak risk analizi, olayın gerçekleşmesi durumunda yaratacağı etkinin boyutunu tahmin etmeye çalışır. Ceyhun Emre Doğru ile risk analizi konuşmaları sizin de kuruluşunuz adına ilham verici olacak. Strateji ve kurumsal ilişkiler alanında danışman ve akademisyen olarak çalışan Doğru, birçok alanda konuşmalarını sürdürüyor. Siz de İndeks’te Ceyhun Emre Doğru’yu ve tüm diğer konuşmacılarımızı keşfedebilirsiniz!

Risk Analizi Nedir?

Yukarıdaki risk analizi nedir sorusunun yanıtlarını biraz daha açalım. Bu analiz esasında iki adımdan oluşur. İlk adımda iş girişimlerini veya projeleri olumsuz yönde etkileyebilecek potansiyel sorunları tespit etmek vardır. Bu tespitlerin ardından ise hangi olası riskin ne kadar tehlike yaratabileceğini analiz etmek esastır. Böylelikle kuruluşlar, şirketler bu risklere karşı önlem alır. Tamamen önlemek mümkün değilse riski en aza indirir. Risk analizi farklı pek çok durumda geçerlidir. Örneğin, su baskını ya da deprem gibi doğal afetler bunlar arasındadır. Bunun yanı sıra kötü niyetli veya kasıtsız insan faaliyetleri de risk analizini kapsayar. Risk analizi, bunların meydana gelme olasılığını belirlerken aynı zamanda bu olaylardan kaynaklanan zarar potansiyelini tespit eder.

Risk analizi amacı ise temelde belirsizlikleri değerlendirmektir. Bunun yanı sıra bir projenin riskleri ile faydalarını da tartabilirsiniz. Böylece çıkan sonuca göre projeyi sonlandırabilir ya da sürdürebilirsiniz. Bir B planı oluşturmanız için de bu analiz çok değerlidir. Hem doğal hem insan kaynaklı olumsuz olaylardan nedeniyle teknoloji veya ekipman arızasına yönelik müdahaleleri planlayabilirsiniz. Yeni rakiplerin pazara girme olasılığı veya hükümetin düzenleyici politikalarındaki değişiklikler de dahil olmak üzere, işletme ortamındaki değişikliklerin etkisini de belirleyebilirsiniz. Bu gelişmelere hazırlanıp planlanmanız için de risk analizi yapmanız önemlidir.

Risk Analizi Türleri

• Risk ve Fayda Analizi: Bir işin olası faydalarını ve risklerini tartar. Genelde sağlık ve çevre ile ilgili projelerde sıklıkla bu analiz türü öne çıkar. Bir kararın potansiyel faydalarının potansiyel risklerden daha ağır basıp basmadığını böyle öğrenebilirsiniz.
• İş Etki Analizi: Faaliyet devam ederken bir kesintisinin işinizi nasıl etkileyeceğini anlamanızı sağlar. Buna göre alternatif iş modelleri belirleyebilirsiniz.
• Değerlendirme Analizi: Kuruluşunuzun neye ihtiyacı olduğunu ve nerede eksik olduğunu anlamanızı sağlar. Liderlerin işlerin nerelerde geliştirilebileceğini görmelerine yardım eder.
• Kök – Neden Analizi: Sorunun veya istenmeyen sonucun arkasında yatan nedenleri belirler. Diğer risk analizleri gelecekteki olayları veya olasılıkları tahmin eder. Oysa kök – neden analizi geçmiş ve devam eden olayların etkilerini anlamaya odaklanır.

Risk Analizinin Temel Adımları

Aşamaları ve adımları öğrenerek yola koyulalım. Risk analizi aşamaları genelde 5 adımlıdır. Buna risk değerlendirme süreci de diyebiliriz. Bu beş adım için gerekli kaynakları planlayıp tahsis etmeniz gerekir. Ardından uygulama kısmına geçebilirsiniz. Bu analizin adımları ve tarifleri şöyledir:

1. Tehlikeleri tanımlayın: Çalışanlarınızın ve işletmenizin hangi tehlikelerle karşı karşıya olduğunu belirleyin. Doğal afet, iş yeri kazaları, biyolojik tehlikeler, grev gibi işçi eylemleri, tedarik zincirinde kesintiler bunlardan bazılarıdır. Hangi süreçlerin veya etkinliklerin kuruluşunuza potansiyel olarak zarar verebileceğini hesaplayabilirsiniz.
2. Kimin zarar göreceğini öngörün: Bu potansiyel tehlikeden hangi departman, nasıl zarar görür? Bu aşamada çalışanlarınızın ticari faaliyetlerden veya dış etkenlerden nasıl zarar görebileceğini düşünün.
3. Değerlendirip önlem alın: Artık potansiyel tehlikelerin bir listesini hazırladınız. Bu adımda yukarıdaki riskleri değerlendirin ve ona göre önlem alın. Önce tehlikenin meydana gelme olasılığının ne kadar olduğunu belirleyin. Sonra bu tehlike meydana geldiğinde sonuçlarının ne kadar ciddi olacağını düşünün. Önleme yönelik eylem planınızı da oluşturun.
4. Kayıt altına alın: Gelecekte referans teşkil etmesi gibi nedenlerle sonuçları kayıt altına alabilirsiniz. Bulduğunuz tehlikeleri, bu tehlikelerden etkilenen kişileri ve bunları nasıl hafifletmeyi planladığınızı kaydedin.
5. Gözden geçirin: Son aşamada değerlendirmenizi gözden geçirin. Gerekirse güncellemekten çekinmeyin. İş yerleri dinamik olduğu için kuruluşunuzun riskleri de değişebilir. Bu nedenle kendinizi güncellemeyi ihmal etmeyin. Bu, risk analizi hangi durumlarda yenilenir sorunuza da yanıt alacağınız aşamadır.

Risk Analizi Yöntemleri

Yöntemler, risk analizi nasıl yapılır sorusunun da yanıtını bulmanızı kolaylaştıracak. Kuruluşlar bu yöntemlerden hangisini seçeceğine karar verebilirler. Bunun yanı sıra risk analizi alanında danışmanlık hizmeti alarak da ilerleyebilirler. Şimdi aşağıdaki 5 farklı yöntemi inceleyin:

• Papyon yöntemi: Potansiyel bir riski gözlemleyin ve onu iki kategoriye ayırın. Birinde olası riskin tüm potansiyel faktörlerini, diğerinde tüm olası sonuçlarını inceleyin. Buradan, potansiyel nedenlerin ve sonuçların her birini ele alan yeni uygulamalar oluşturabilirsiniz. Örneğin, gıda sektöründeyseniz hangi olayların elektrik kesintisine yol açabileceğini ve bu durumun sizi nasıl etkileyeceğini belirleyebilirsiniz.
• Delfi (Delphi) yöntemi: Bu yöntem beyin fırtınasına benzer. Beyin fırtınasının risk analizi ile ilişkili olması gerekir. Bu nedenle delfi yöntemi daha çok uzmanlar eşliğinde kullanılmalıdır. Her uzman, tüm potansiyel riskleri ve sonuçları içerebilecek bir risk listesi oluşturur.
• SWIFT yöntemi: Ekip temelli bir yaklaşımdır. Yeni bir plandaki değişikliklerin bir projeyi nasıl etkileyeceğini anlamanızı sağlar. Örneğin, kişisel veriler ile ilgili devletin getirdiği yeni bir düzenleme varsa SWIFT analizi gerçekleştirebilirsiniz. Böylece düzenlemelere uyumlu olup olmadığınızı görebilirsiniz.
• Olasılık ve sonuç yöntemi: Bu yöntem, risklerin tehlike seviyesine göre sıralamasını yapmanızı sağlar. Böylece hangi riskin daha ciddi bir konu olduğunu da anlayabilirsiniz. Örneğin, bir restoranınız varsa mutfağınızdaki hijyen standartlarında hangi direktiflere daha çok önem vermeniz gerektiğini görebilirsiniz.
• Karar ağacı yöntemi: Beşinci ve son yöntem, bir senaryoda en iyi eylem planını belirlemenizi sağlar. Mesela güzellik salonunuz var diyelim. Burada yalnızca randevu usulü çalışmayı düşünüyorsunuz. Yalnızca randevulara odaklanmanın mali açıdan uygun olup olmadığını belirleyebilirsiniz.

Süreç analizi hakkındaki kapsamlı içeriğimizi de inceleyebilirsiniz.

Risk Analizi Geçerlilik Süresi

Risk değerlendirmeleri yalnızca güncel olduğunda etkilidir. Muhtemelen iş yeriniz ve iş operasyonlarınız sürekli değişiyor veya güncelleniyor. Bunlar iş yeri değişiklikleri, yeni personelin işe alınmasını, ekipmanın değiştirilmesini vs. içerebilir. O zaman risk değerlendirmelerinin düzenli olarak güncellenmesi gerekir. Peki bu zamanı nasıl tespit edeceğiz? Burada ticari operasyonlarınızın ne kadar sürede değiştiğini baz alabilirsiniz. Bunun yanı sıra olası riskin boyutlarına göre de bir süre belirleyebilirsiniz. Yani yüksek riskli faaliyetlere ilişkin risk değerlendirmelerini daha düzenli olarak gözden geçirebilirsiniz. Örneğin, tehlikeli inşaat çalışma alanları, daha düşük riskli ofis ortamlarına kıyasla daha sık değerlendirilebilir. Bununla beraber pek çok işletme için riskleri ve kontrol önlemlerini yılda bir kez gözden geçirmek yeterlidir.

Risk Analizi Ekibi Kimlerden Oluşur?

Risk analizi ekibinizde kimler var? Riskleri değerlendirmek için çalışan ekip, çeşitli paydaş gruplarınızdan hem iç hem de dış profesyonelleri içerebilir. Ekibi oluşturacak bazı profesyonelleri şöyle tarif edelim:

• Risk Yöneticisi: Risk yönetim uzmanı da diyebiliriz. Riskleri kontrol edip en iyi eylem planını oluşturan kişidir. Onlar projenin risk yönetimi faaliyetlerinin merkezi figürleridir.
• Risk Sahibi: Risk sahibi her riskten sorumludur. Riskler ve fırsatlarla ilgili tüm teknik bilgilere sahiptirler. Riski tanımlarken de risk sahipleri büyük rol oynar. Ayrıca stratejiyi, eylemleri tanımlarlar ve bu eylemlerin sahiplerini koordine ederler. Tabii ki risk yöneticisinin desteğiyle.
• Proje Yöneticisi: Olası risklerin ele alındığı projenin yöneticisi kişidir. Risk yöneticisi ile işbirliği yapar.
• Yetkinlik Merkezi: Riski en iyi şekilde yönetmek için gerekli kaynak ve becerileri belirleyen ekiptir. Bu ekip, proje için yetenek kaynakları sağlamanın yanı sıra eğitmen ve rehber olarak da hareket eder.

Bunun yanı sıra kurumsal bir risk yönetim ekibine de gereksinim vardır. Özellikle büyük şirketler, kendi içerisinde böyle bir ekip oluşturmayı isterler. Risk yöneticisine benzer şekilde bu ekip, kuruluşun riskleri/fırsatları hakkında genel bir bakış sunar.

Risk Analizinde Ceyhun Emre Doğru Vizyonu

Dr. Ceyhun Emre Doğru, kurumsal ve stratejik danışmanlık vermektedir. Bunun yanı sıra risk analizi eğitimi ve konuşmaları ile de faaliyet göstermektedir. Akademisyen, yazar ve konuşmacı Doğru, Türkiye odaklı uluslararası kurumlara politik ve ekonomik risk analizi, kamu ve paydaş ilişkileri yönetimi, stratejik karar verme, savunuculuk ve stratejik iletişim konularında danışmanlık veriyor. İndeks’in önde gelen konuşmacılarından Dr. Ceyhun Emre Doğru, Boğaziçi Üniversitesi’nde de Eleştirel Düşünme & Stratejik Karar Verme, Uluslararası Müzakere ve Piyasa Dışı Strateji: İş Dünyası, Devlet ve Toplum konularında dersler veriyor.

Doğru; Palgrave, FastCompany ve Dünya Gazetesi gibi çeşitli mecralardaki makaleleri ile de biliniyor. Bunun yanı sıra Harvard Business Review Türkiye işbirliği ile “İşin İçyüzü” isimli programında küresel düzeyde iş dünyasını ilgilendiren olayları inceliyor. Konuşma konuları içerisinde ise kurumsal strateji, eleştirel düşünme, politik, ekonomik ve jeostratejik risk analizi, kriz yönetimi gibi başlıklar mevcut. Alanının parmakla gösterilen isimlerinden Doğru’nun perspektifi ile risk analizi sizin kuruluşunuz için de değer yaratabilir.

Ceyhun Emre Doğru ile Risk Analizi Üzerine Konuşmalar

İndeks Konuşmacı Ajansı’nın zengin konuşmacı portföyü ile tanışın! Ekonomiden çevreye, kültür – sanattan teknolojiye pek çok alanın önde gelen konuşmacıları İndeks’te. Bir fikir önderleri kulübü misyonuna sahip İndeks’te Dr. Ceyhun Emre Doğru da geniş bir kesime hitap ediyor. Ekonomik ve jeostratejik risk analizi gibi alanlarda konuşmalar yapan Doğru, derin bilgi birikimini etkili iletişim metotları ile seyirciye aktarıyor. Siz de kuruluşunuz için ilham veren bir risk analizi konuşmacısı arıyorsanız Dr. Ceyhun Emre Doğru’nun vizyonundan yararlanabilirsiniz. “Davet Et” butonuna tıklayıp işlemlerinizi devam ettirebilirsiniz. Daha fazla bilgi almak için İletişim sayfamızdaki irtibat kanallarından yararlanabilirsiniz.