Sunum teknikleri etkili bir şekilde kullanıldığı takdirde dinleyicilerin aklını ve gönlünü çelmekle ünlüdür. Şöyle düşünün: Leziz bir yemek, düzensiz ve alelade bir sofrada sunulursa yeme isteği uyandırmayabilir. Bu da ilgi ve alakanın başka bir yere yönlenmesine neden olacaktır. Tıpkı yemek sunumlarındaki gibi başarılı sunum hazırlamada da benzer etkiler söz konusudur. Etkili sunum teknikleri sayesinde, dinleyicilerinizin ilgisini kaybetmeden çalışmalarınızı ortaya koyabilir, onları ikna edebilirsiniz. İş yaşamının önemli bir parçası olan sunum teknikleri hakkında ayrıntılı bilgiler edinmek için okumaya devam edin!
Sunum Teknikleri Nedir?
Başarılı bir sunum yapabilmek için sunumun düzeni ve içeriğinin ikna edici olması beklenir. Bu minvalde, etkili bir sunum oluşturmak için başvurulan pek çok teknik ve yöntem vardır. Göz temasını korumak, yüz ifadelerinin etkili bir şekilde kullanımı, dikkat dağıtıcı unsurlardan kaçınmak, pratik yapmak etkili iletişim ve sunum teknikleri arasında öne çıkan değerlerdir ve bunların sayısı artırılabilir. Bu teknikler özümsendiği takdirde, sunum da dinleyicileri kendisine çeker ve hedeflenen sonuca ulaşmak kolaylaşır.
Etkili Sunum Tekniklerinde Hazırlık Aşamaları
En etkili sunum nasıl hazırlanır bakıldığında; öncelik sunum aşamalarına riayet etmek önem kazanır. Bu aşamalardan ilki hazırlıktır ve kendi içerisinde 2’ye ayrılır. Önce içerik hazırlığı gerekir. Sunumunuz için ilgi çekici, etkileyici bilgileri, dinleyici kitlesinin niteliğini de gözeterek derlemeniz gerekir. Daha sonra sunuma hazırlık vardır. Sunum teknikleri içerisinde hazırlık aşamalarının detayları aşağıdaki gibidir:
- Sunumunuz dinleyici odaklı olmalıdır.
- Dinleyici kitlenizin niteliğini belirlemelisiniz.
- Örneğin, sektörel bir sunum hazırlıyorsanız dinleyici kitlenizin mesleklerini, ünvanlarını, tecrübelerini dikkate alın.
- Başrolde her zaman dinleyici vardır ve siz konuşmacı olarak sunumunuzun daha kolay anlaşılabilmesini sağlamalısınız.
- Sunumunuzda bir ana mesaj, ileti de olmalıdır ve tüm slaytlarınız bu mesaja hizmet etmelidir.
- Daha çok konuşma ve anlatma dürtüsü ile tüm bilgilerinizi aktarmaya çalışmayın.
- Dinleyici için kritik bilgileri sunumunuza ekleyin.
- Teknik terimler, çok hâkim olunmayan yabancı ifadeler ve jargonlar dinleyicinin ilgisini dağıtır ve sunumdan uzaklaşmaya neden olur.
- Bu nedenle “Sunumunuzda anlattıklarınız, dinleyicinin anladığı kadardır.” ilkesinden şaşmayın.
- Sunum akışını da iyi planlamalısınız.
- Bu nedenle giriş kısmında sunum amacınızı ve çerçeveyi çizin.
- Gelişme kısmında problem tespitinizi sunun ve idealde ne olması gerektiğini anlatın.
- Sonuç kısmında iyi mesajınızı, varsa duyurularınız ve tekliflerinizi anlatın.
Etkili sunum teknikleri içerisinde hazırlığın ikinci ayağı sunuma hazırlıktır. Özellikle yabancısı olduğunuz bir ortamdaysanız sunum öncesinde dinleyicilerin birkaçı ile sohbet edebilirsiniz. Bu hem üzerinizdeki gerginliği alacak hem de kendinizi tanıtmanıza yardımcı olacaktır. Sunumunuza birden fazla kez prova etmelisiniz. Yeterince prova edilen sunumlar, dinleyicide doğaçlama etkiyi uyandıracaktır. Hatta provalarınızı videoya kaydedip daha sonra kendinizi değerlendirebilirsiniz. Provaları ayna karşısında yapmak ise yanıltıcı olabilir, çünkü jest ve mimiklerinize odaklanmaktan rahat hareket edemeyebilirsiniz. Ardından sunum ortamını ses, ışık, masa düzeni açısından kontrol edin. Gerekirse noksanları gidermeye çalışın. Son olarak sunumuzu “yazım denetimi” ile kontrol edin ve düzeltmelerinizi yapın.
Sunum Tekniklerinde Metnin Formatı
Başta da belirttiğimiz gibi; leziz bir yemeğin kötü bir sunum nedeniyle iştahı kesmesi mümkündür. Tıpkı bunun gibi, çok önemli bir konuda hazırlanan kötü formatlı bir slayt da yeterince ilgi görmez. Bu nedenle etkili sunum teknikleri nelerdir bakıldığında içeriğin formatı, biçimi, şekilsel kurallar da çok önem kazanır. Bunları madde madde beraber inceleyelim:
- Etkili slaytların ortak özelliklerinden biri “az yazı – çok görsel” denklemidir.
- Bir diğer ise slaytların şeklen birbiri ile uyumlu olmasıdır.
- Bu nedenle sunumunuzu yazılara boğmayın ve her slaytta aynı yazı fontunu, benzer renkleri ve büyüklükleri kullanın.
- Duruma göre değişse de en etkili sunum örneklerinde öne çıkan şekilsel standartlar şöyledir: Başlıklar en fazla 32 punto, birincil maddeler en çok 28 punto, kaynakça bölümü en fazla 11 – 12 punto olmalıdır.
- Ayrıca yaygın bir standart olarak; bir slaytta en çok 60 sözcük, görsel olmayan slaytlarda en fazla 6 adet madde kullanabilirsiniz.
Sunumlarda Görsel Seçimi
Dinleyicinin, seyircinin ilgisini kaybetmeyecek etkili bir sunum tekniği için görsel seçimi de işin yapı taşlarından biridir. Yaygın bir kanaat olarak; insanlar öğrendiklerinin büyük bir bölümünü görerek öğrenme eğilimindedir. Bu nedenle sunumunuzdaki slaytlarda yazı ve görsel uyumuna mutlaka özen göstermelisiniz. Resim, grafik, infografik gibi görseller, dinleyicilerin ilgisini çekebilmesi, anlatılan konuların zihinlerinde canlanabilmesi için çok değerlidir. Bu nedenle sunum teknikleri içerisinde görsel seçimini şu kıstaslara göre belirleyebilirsiniz:
- Yazı ile görsellerin birlikte kullanımı, bilginin özümsenmesi ve hatırlanması açısından çok etkilidir.
- Görselleriniz, slaytta iletmek istediğiniz mesajla ilgili olmalıdır.
- Tablolar, grafikler de konunuz ile ilgili olmalı.
- Örneğin, oransal dağılımları göstermek için pasta grafikler idealdir.
- Ayrıca görseller, sizin açıklamanıza gerek kalmadan kendini anlatabilmelidir.
Sunum Esnasında Yapmanız Gerekenler
Sunum teknikleri içerisinde sunun anında yapmanız gerekenler de başlı başına bir konudur. İlgiyi, anlattıklarınıza çekmeli, ses tonunuzu ve mimiklerinizi ona göre ayarlamalısınız. Genelde sunum esnasında çok gergin veya heyecanlı olduğunuzu, ilk sunum deneyiminiz olduğunu söylememeniz beklenir. Bu, işin mutfağını gösterdiği için negatif etki yaratabilir. Tüm bunlar minvalinde şunları söylemek mümkün:
- Genelde dinleyicinin ilgisi 10 – 15 dakika sonra düşmeye başlar.
- Bu nedenle sunumunuz 10 – 15 dakikayı geçiyorsa, ilginin düşebileceği noktaları yeniden dikkat çekecek şekilde kurgulayın.
- İlgiyi toplamak için en etkili yollardan biri duygusal etki yaratmaktır.
- Dinleyicilerin gülmesini sağlamak, onların hayal güçlerini kullanmalarını teşvik etmek, ilgi çekici anekdotlar aktarmak duygusal etki yaratır.
- Bu nedenle 10 – 15 dakika gibi belirli aralıklarla bu şekilde duygusal etki yaratabilirsiniz.
- Dinleyiciler ile göz teması kurmaktan kaçınmayın. Bu eylem, sunum anında “orada” olduğunuzu gösterecek ve dinleyicilerin ilgisinin azalmasını önleyecektir.
- Vücut dili ve ses tonu da mesaj iletiminin önemli bir parçasıdır.
- Bu nedenle doğal konuşma tonunuz ve hızınızı koruyun. Ayrıca yüksek ses ile ve tane tane konuşmayı ihmal etmeyin.
- Vücut dilinizi kullanırken kolları önde ya da arkada birleştirmek, bilekleri kilitlemek gibi kapalı vücut duruşlarından kaçının. Bunlar güvensiz bir görünüm oluşturur.
- Samimi ve kendiniz olmayı unutmayın.
- Sahnede dinleyiciler ile karşılıklı olarak birbirinizi rahatlıkla görebileceğiniz bir noktada durun.
- Hatta kritik bir bilgi vereceğiniz zaman birkaç adım daha öne gidin.
Sunum Sonrasındaki Soru – Cevap Bölümü Hakkında
Genelde sunumlar tamamlandığında, konuşmacı dinleyicilere döner ve “Sorusu olan var mı?” minvalinde bir açık kapı bırakır. Bu nedenle muhtemel sorulara ve vereceğiniz yanıtlara önceden çalışmalısınız. Soru geldiğinde savunmaya geçmek yerine önce soruyu düşünün ve özümseyin. Yanıtını bilmediğiniz sorular gelirse, politik karşılıklar vermeyin. Bunun yerine kibar bir şekilde yanıtı bilmediğinizi belirtebilirsiniz. Hatta o anda yanıtını veremediğiniz sorular için, ilgili dinleyicinin irtibat bilgilerini alabilir ve yanıtını bu şekilde daha sonra vereceğinizi belirtebilirsiniz.
Sunumlarda Bu Hatalara Dikkat!
Sunum teknikleri, aynı zamanda yaygın hataları bilmek ve bunlara karşı önlem almaktan da geçer. Bu nedenle aşağıdaki sık tekrarlanan hataları da gözden geçirebilirsiniz. İlk sunum tecrübenizde bunlara dikkat edip geçmişteki sunumlarda bu hatalardan hangilerini yaptığınızı tespit edebilirsiniz:
- Konuşmacının, sık sık ekrandan ya da elindeki notlardan okuması.
- Slaytlarda gereksiz yere uzun yazı ve görsellerin kullanılması.
- Slayt ekranının önüne geçilmesi.
- Sık sık konu dışına çıkılması.
- Slaytlara, söyleneceklerin birebir kopyalanması.
- Anıların ve esprilerin uzatılması ve sunumun kişisel bir sohbete çevrilmesi.
- Slayttaki yazılarda sık sık farklı yazı karakterlerinin, boyutlarının kullanılması.
- Görsel ve yazının boyutlarının okunabilirliği olumsuz etkilemesi.
- Görsellerde çok fazla renk kullanılması.
- Konuşmacının sunum anında sırtını dinleyicilere dönmesi.
- Dinleyiciler ile göz temasının kurulmaması.
- Hedef kitlenin yeterince tanınmaması.
- Kötü diksiyon, özensiz kılık – kıyafet seçimi.
- Teknik problemler yaşanması ve ekipmanların önceden kontrol edilmemesi.
Dilerseniz, başarılı sunum teknikleri hakkında profesyonel hizmet almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
İletişim Danışmanı Yaprak Özer’in dinleyiciler, izleyiciler önünde başarılı bir sunum ve konuşma performansı için Medya İlişkileri Eğitimi‘nden yararlanabilirsiniz. Beden dili, nefes kullanımı, konuşma ve sunum teknikleri, algı yönetimi gibi alanlarda becerilerinizi geliştirmek için hizmetlerimizi keşfedebilirsiniz!