Bir arama motoru ne ister? Bu soru sıradan bir internet kullanıcısı için ne kadar anlamsızsa, internette içerik üretenler için de bir o kadar anlamlı. Milyonlarca site ve içeriğin arama sonuçlarında aynı anda, aynı sırada görüntülenmesi mümkün değil. Ancak “sihirli” SEO sayesinde nerede görüntüleneceğini belirlemek mümkün.

Her gün milyonlarcası Web platformuna dâhil olan Web sitelerinin, aynı sonuç sayfalarında aynı anda ya da aynı sıralarda görüntülenebilmesi mümkün değil. İşte tam da bu nedenle geliştirilmiş olan arama motorları, kendilerine has çeşitli yazılımsal yöntemlerle Web sitelerini inceleyip, isteklerine uygun yapıda olan siteleri arama sonuçlarında daha üst sıralara çıkarıyor. Örneğin, çok sayıda ziyaretçi çeken ya da başka Web sitelerinin de link / referans verdiği Web siteleri, arama motorları nazarında daha üst sıralarda yer almaya layık siteler olarak değerlendiriliyor. Bunun yanı sıra nispeten daha temiz kod yapıları ihtiva eden ve arama motorları için gerekli olan anahtar kelimeleri (keywords) sunan Web siteleri de arama motorları için uygun nitelikte, daha kolay indekslenebilir kabul ediliyor. Bu nedenlerle, Web ortamına dâhil ettiğimiz Web sitemizin, arama motoru isteklerine uygun bir biçimde düzenlenmesi hayati bir önem taşıyor.

Arama motorlarının isteklerine uygun biçimde Web sitemizi düzenlemek, gerek tasarımsal, gerekse yazılımsal anlamda birçok farklı düzenlemeyi ve değişimi gerekli kılıyor. Google, Bing, Yahoo!, Yandex gibi farklı arama motorları, bazı ortak indeksleme yaklaşımlarına sahip olsalar da, yine kendilerine has çeşitli değerlendirme ve indeksleme işlevlerine de sahipler. Özellikle arama motorları arasındaki farklı popülarite durumu, Web sitemizi en popüler arama motoruna göre düzenleyip Web platformuna sunma nedenini ortaya çıkarıyor. İşte bütün bu düzenleme eğilimleri, artan önem boyutu neticesinde Web sitelerinin arama motorlarına uygun bir hale getirilmesini amaç edinen, spesifik yaklaşımların ve uzmanlıkların da gelişmesine sebep oldu, olmaya da devam ediyor.

Arama Motoru Optimizasyonu (SEO) kavramı

Temelleri 2006 yılına dek uzanan Arama Motoru Optimizasyonu, İngilizce kısaltmasıyla SEO, Web sitemizin arama motorları sonuç sayfalarındaki konumunu belirleyen ve daha çok ziyaretçi almasını sağlayan gerekli düzenlemelere ilişkin yaklaşımları, yöntemleri ve teknikleri içerisine alan bir kavram olarak ifade edilebilir. Bunun yanı sıra çeşitli şirketler ve kişiler tarafından da sunulan, önemli bir hizmet / düzenleme kavramı olarak literatürde yerini aldı. SEO, Web sitesinin sahip olduğu kodlara müdahaleyi içerebildiği gibi, Web sitesinin popülaritesini düzenlemeye yönelik çevresel yaklaşım, yöntem ve teknikleri de içerebilir.

İç ve dış SEO düzenlemeleri (On-Page / Off-Page SEO)

SEO’yu, en basit haliyle Web sitesi içini (On-Page) ve Web sitesi dışını (site dışı – çevresel faktörleri: Off-Page) ilgilendiren düzenlemeler bağlamında incelemek mümkün. Buna göre, On-Page başlıca SEO düzenlemelerini:

• Web sitesi kodlarında siteyi ilgilendiren anahtar kelimelere (keywords) yer vermek,
• Site kodlamasında / programlamasında genel kabul gören W3C standartlarına uyumlu bir yaklaşım izlemek,
• Arama motorlarının siteyi indekslemesinde kullandığı yazılımsal yapıların işine yarayacak site dosyalarını oluşturmak,
• Kullanıcılara yönelik arama sonuçlarına tekabül eden, uygun nitelikte Web sitesi içeriklerini sunmak; şeklinde sıralamak mümkün.

Web sitesi dışına; yani çevresel faktörlere yönelik SEO düzenlemeleri ise, Web sitesinin popülaritesini artıracak nitelikte, farklı Web kaynaklarını ilgilendiren düzenlemeler olarak nitelendiriliyor. Aslında Off-Page SEO faktörleri, birer düzenlemeden ziyade Web sitesinin arama motorları yönünden kabul edilirliğini artıracak unsurlar olarak da değerlendirmek mümkün. Söz konusu unsurlardan en başta gelenlerini:

• Başka Web kaynaklarından Web sitesine verilen linkler (backlinks kullanımı / backlinking),
• Sosyal medya gibi, diğer popüler Web ortamlarında Web sitesinin aktif faaliyet göstermesi,
• Web sitesinin diğer Web ortamlarında tanınabilme durumu,
• Web sitesi bir şirket veya markaya aitse, ilgili şirket veya markanın küresel ve yerel anlamda tanınırlığı; olarak ifade edebiliriz.

SEO düzenlemelerini daha detaylı incelediğimizde bunların arama motorlarının indeksleme süreçlerini ne şekilde etkilendiğini dikkate alarak, farklı sınıflandırmalara da gidilebilir.

Beyaz Şapka ve Siyah Şapka SEO düzenlemeleri (White Hat / Black Hat SEO)

SEO yaklaşımı yöntem ve tekniklerinin, arama motorlarını etkileme şekillerini dikkate alacak olursak Beyaz Şapka (White Hat) ve Siyah Şapka (Black Hat) SEO düzenlemeleri şeklinde bir ayrıma da gitmek mümkün. Bu noktada White Hat düzenlemeler, kurallara uygun bir biçimde, etik SEO düzenlemelerini işaret ederken, Black Hat düzenlemeler ise, arama motorlarının indeksleme sistemlerini kandırmaya yönelik olan ve çoğunlukla kuralların dışına çıkan düzenlemeler olarak kabul görmektedir.

Başlıca White Hat SEO düzenlemelerini kısaca şöyle sıralayabiliriz:

• Web sitesinde anahtar kelimeler (keywords) kullanmak ve bu bağlamda, anahtar kelime analizi gerçekleştirmek,
• Başka Web kaynaklarından Web sitesine link verilmesini (backlinking) sağlamak ve bu noktada ilgili Web kaynaklarıyla karşılıklı link değişimi süreçlerine gitmek,
• Kullanıcıların ilgisini çekebilecek ya da Web sitesinin anahtar kelimelerinin niteliğine uygun olacak bir biçimde Web sitesi içeriklerine (metin, görsel, çoklu ortam… vb.) yer vermek,
• Arama motorlarının Web sitesi içeriğini daha kolay ve hızlı bir biçimde anlamasını sağlayacak, Web sitesi haritaları kullanmak,
• Arama motorlarının indeksleme için kullandığı ‘spider’ ya da ‘bot / robot’ adı verilen sistemlere / programlara yönelik site dosyaları hazırlayıp sunmak,
• Farklı arama motorları tarafından, kendi sayfalarında sunulan indeksleme yaklaşım, yöntem ve tekniklerine uygun olarak; Web sitesine yönelik ilgili değişiklikleri / güncellemeleri gerçekleştirmek.

Diğer yandan, başlıca Black Hat SEO düzenlemelerini de kısaca şu şekilde açıklayabiliriz:

• Web sitesi sayfalarında görünmez metinler (invisible texts) kullanmak,
• Web sitesi içeriğiyle veya kapsamıyla ilgili olmayan ancak popüler nitelikte olan anahtar kelimeleri (keywords) kullanmak,
• Web sitesi arama motorlarında üst sıralara tırmandıktan sonra, ilgili site içeriğini ansızın değiştirmek (page swapping),
• Popüler anahtar kelimeleri ya da Web sitesine yönelik anahtar kelimeleri (keywords), Web sitesi içeriğinde ve ilgili kod bloklarında gereğinden fazla sayıda, tekrar ederek kullanmak (keyword stuffing),
• Arama motoru indeksleme sisteminin dikkate alması için, çeşitli anahtar kelime (keywords) tekrarları ya da görünmez metinler (invisible texts) içerebilen, ara Web sayfaları kullanmak (doorway / gateway pages),

Black Hat SEO düzenlemeleri, kandırmacaya ve etik olmayan yaklaşımlara yönelik olduğu için arama motorları tarafından hoş karşılanmıyor ve tespit edildiği takdirde, ilgili Web sitesinin indekslemeden düşürülmesine (banlanmasına) sebep olabiliyor. Black Hat SEO ile gerçekleştirilen indekslemeler literatürde ‘spamdexing’ olarak da ifade edilebiliyor.

SEO’nun Sağladığı Avantajlar

Arama motorlarında indekslenmenin etkin yapılması ve arama sonuçlarında üst sıralara çıkılmasının ötesinde, SEO sayesinde elde edilebilecek birçok farklı avantaj bulunuyor. Bunları kısaca şu şekilde açıklayabiliriz:

• SEO sayesinde arama motorlarının Web sitenize ‘dostluğunu’ kazanmış olursunuz. Bu durum uzun vadede Web sitenizin arama motorları ortamında kalıcılığını sağlayacaktır.
• Web sitenizin (şirket / markanızın) gerek küresel anlamda gerek hedef kitlesi bağlamında popülerliğini artırmış olursunuz.
• Yüksek bütçeli ve farklı birçok yolları içeren reklam faaliyetleri yerine hızlı ve etkin, yalnızca SEO üzerine odaklanan yaklaşım, yöntem ve tekniklerle, Web sitenizin (şirket / markanızın) tanıtımını gerçekleştirmiş olursunuz.
• Web sitenizin içeriğinin ve içerik organizasyonunun, standartlara uygun ve kaliteli bir biçimde yapılanmasını ve uzun vadede Web sitenizin istikrarlı bir denetim mekanizması içerisinde olmasını sağlarsınız.
• Web platformunda yer alan diğer Web siteleri ile etkileşim düzeyini artırır ve böylece uzun vadede, arama motorlarının indekslemelerine de olumlu yönde katkı sağlayacak, çeşitli işbirlikleri (örneğin backlinking, link değişimi… vb.) oluşturursunuz.
• Genel anlamda ele alınacak olursa, Web sitenizin arama motorlarının sonuç sayfalarında yüksek sıralarda yer alması, uygun ekstra düzenlemeler sayesinde ekonomik anlamda çeşitli getirilerin ve –artan popülariteyle birlikte– Web sitenize yönelik yeni faaliyet alanlarının önünü açacaktır.

Öğr. Gör. Utku KÖSE